29 sep 2011

CWTS-cursus meten van wetenschappelijke output 1

Op maandag 26 september 2011 komen in een veel te klein zaaltje in het Willem Einthoven-gebouw van de Universiteit Leiden, 20 studenten samen voor de cursus “Measuring Science and Research Performance” van het CWTS. Het CWTS is de afdeling van de Universiteit Leiden die door bibliometrisch onderzoek wetenschaps- en technologie indicatoren berekent en de onderzoeksresultaten van een universiteit of afdeling bibliometrisch onderzoekt. CWTS heeft daarin wereldwijd een grote naam opgebouwd. De studenten komen dan ook uit 9 verschillende landen


De eerste dag heeft een inleidend thema:’de wereld van de wetenschap, technologie en innovatie’.
Paul Wouters, directeur van het CWTS, opent met een eerste inleiding over het vakgebied van de ‘scientometrics’.
Beginnend met het filmpje “Science is real”. Dat aangeeft waar het bij wetenschap om gaat, om de content. Voor scientometrische beschouwingen worden citaties uit die werkelijkheid van de content gehaald en als zelfstandige entiteiten behandeld (verzameld en geteld).

Terwijl in de cirkel van onderzoek het debat, de peerreview, de interactie met collega’s centraal staat, heeft de cirkel van de citaties een eigen focus van aantallen. Paul schildert de opkomst van citatietellingen, vanaf 1873.
Paul Wouters, zelf gepromoveerd op “The Citation Culture”wat de geschiendenis van de Science Citation Index beschrijft, schildert de opkomst van citatietellingen, vanaf 1873.
Hij concludeert bij de opmerking dat Garfield al in 1955 bij zijn eerste idee van een citatie index, veel afwijzende reacties kreeg, dat in wezen de kritiek nog steeds dezelfde is “een citatie zegt niets over de publicatie zelf’.
Zie ook de beschrijving van de citation index in Wikipedia

R!=C reference is the inverse of the citation


Een citatie gebruiken als indicator voor een publicatie is geen natuurlijk proces, het komt niet voort uit de wetenchapo zelf. Een citatie is veel meer een teken van erkenning in de reputatie-competitie.
Een basisvraag blijft dan ook ‘waarom wordt een werk geciteerd’? Dat citatie-gedrag is tamelijk lastig omdat het geen wetmatigheid betreft maar een psychologisch, sociologisch en cultureel bepaald proces is. De huidige dominante theorie is de normatieve theorie, gebaseerd op de ideeen van Kaplan, N. The norms of citation behavior: Prolegomena to the footnote. American Documentation 16, 179-184, doi:10.1002/asi.5090160305 (1965).
Ton van Raan vervolgt, als nestor van de club, met een uiteenzetting over de ‘basics’van de bibliometrie:
1. Netwerken: primair citatie netwerk, co-citatie netwerk, bibographic coupling
2. Kennisvelden, breng de wereld in kaart m.b.v. door citaties gerelateerde word countings n een driehoek
3. Genormaliseerden onderwerpsvelden , en naar tijd genormaliseerde citatievensters
Bibliometrisch onderzoek kun je top down benaderen, gebaseerd op veld structuren, of bottom up, waarbij de auteur de gegevens kan inbrengen.
Belangrijkste indicatoren zijn: P (publicaties), C+sc (citaties), CPP (citaties per publicatie), Pnc (publication not cited = time depended)en top 10%.
De zogenoemde ‘crown indicator’is de CPP/FCSm (dus de citaties per publicatie gedeeld door gemiddeld aantal citaties per veld) Dat boven 1 moet zijn.
[Tegenwoordig hanteren ze de MNCS mean normalized citation score, waarbij ook het gemiddelde van het tijdschrift wordt meegeteld].
Wat kun je met bibliometrics?
* Invloeden meten van wetenschappelijk werk
* Patronen ontdekken in de structuur van de wetenschap.
Tegenwoordig wordt meestal de term 'scientometrics' gebruikt, om aan te geven dat er bij evaluaties naar meer wordt gekeken dan alleen naar citaties van publicaties. Scientometrics is ook de term voor organisaties rondom dit thema. Zo is er een European Summer School of Scientometrics, die van 11-16 september gehouden werd, en die vlgs een Zweedse mede-cursisten al helemaal was volgeboekt. De presentaties zijn op de website gepubliceerd en omvatten dezelfde thema's als in de CWTS-cursus: citaties, indicatoren, science mapping. Ook is er een International Society for Scientometrics and Informatics, die in juli 2011 heeft gecongresseerd in Durban, Zuidafrika. ieder 2 jaar wordt door ISSI een congres georganiseerd, en meestal in het tussenliggende jaar organiseert CWTS een 'Conference on Science and Technology indicators'. Er bestaat een tijdschrift gewijd aan de onderwerpen die in dit vakgebied een rol spelen getiteld Scientometrics, en een ander belangrijk tijdschrift is JASIST, Journal of the American Society for Information Science and Technology.