20 feb 2010

Open Access Seminar


Ter afsluiting van het jaar 2009, het Open Access Jaar organiseerde Surf in de Beurs van Berlage een seminar, met aansluitend een feest.

Tijdens de Open Access week in oktober vorig jaar lanceerde Surf de website www.openaccess.nl , met als ondertitel: Greater Reach for Research. De website wordt door UU voortgezet.

Onderdeel van de site zijn de aanbevelingen voor Open Access van de leden van de raad van advies. Een aantal vooraanstaande Nederlandse wetenschappers werd met een uitspraak opgevoerd. Die uitspraken lagen 2 februari geplastificeerd op een oranje kaart verspreid over de tafels. Oranje is sowieso de Open Access kleur.

Voorafgaand aan het seminar was er een lopende lunch. Tijdens die lunch hoorde ik over een aantal interessante oplossingen voor het vraagstuk: hoe stimuleer en motiveer je de wetenschapper tot het Open Access publiceren. Bijvoorbeeld door er punten aan toe te kennen, die opgeteld worden bij de punten die je krijgt voor je citatiescore. Of door extra exposure van je OA artikel door het prominent op de website aan te kondigen.

Het eigenlijke seminar werd gehouden in een glazen binnenkamer dat gebouwd was op de historisch beursvloer. Helaas was er nauwelijks elektriciteit en helemaal geen wifi in de zaal en de stoeltjes zijn tamelijke krap. Surf heeft uitgebreid alles opgenomen op video (ook een reden waarom ik niet van hen elektriciteit gebruik mag maken!).

Gerard v Westrienen geeft volledig overzicht van OA- geschiedenis in Nederland van vooroplopen tot rOAdmap. Verslaglegging daarvan in het boekje "NL loopt warm voor open Access" dat door Bas Savenije aangeboden werd aan Jos van Engelen van NWO. Nu is het ook op de Surfsite te downloaden.

De vertegenwoordigster van het ministerie van OCW had afgezegd en in plaats van een persoonlijke aanwezigheid een video ingestuurd. Het begon met een ‘oma vertelt’ en later nog een klein beetje over het beleid t.a.v. wetenschappelijke informatie. Babs van den Bergh OCW pleitte ervoor dat het resultaat van wtenschappelijk onderzoek voor iedereen toegankelijk moet zijn, dat is goed omgaaan met collectieve middelen, een kwestie dus van rechtvaardigheid en kwaliteit.

De volgende spreker, Jos Engelen van NWO deelde de mening dat publiek gefinancierd onderzoek ook publiek toegankelijk moet zijn, en dat de almaar oplopende stijging van de tijdschriftprijzen moet worden beheerst. Hij vindt dat het business model aangepast moet worden als de auteur gaat betalen voor diensten van uitgever. NWO heeft een Open Aaccess pot is beschikbaar waarvan 2,5 milj voor tijdschriftpublicaties en de andere 2,5 milj voor onvoorzien en boeken. NWO wil barrières slechten en bij voorkeur 'golden' road OA publiceren. Voor auteurs mag er geen reden zijn niet meer OA te publiceren, aldus Engelen.

Golden Road is wel zorgelijk als het de uitgevers zijn die de prijs bepalen, een ander business model noodzakelijk.

Na de pauze volgt een paneldiscussie, ook de voorzitter had afgezegd en een ander, een - mij onbekende - BN'er was gevraagd. De panelleden krijgen ieder 60 seconden om een korte schets te geven. Wel aardig opzet die korte praatjes om een statement te maken en daarna te laten becommentariëren door 'leek", Frank van der Linden deed het erg leuk als inval voorzitter. En er kwam ook aardig wat weerwoord uit de zaal.



Enkele uitspraken:

· Eijlander UvT De universiteiten moeten het praktisch en laagdrempelig voor onderzoekers inrichten, wel green road

· Springer's Haank is neutraal, wil facilitator zijn en een nuttige bijdrage leveren aan peer review, archiving en kwaliteit

· Doop voorzitter ICT en onderzoek van Surf wil misverstand rechtzetten: onderzoekers zijn geen Beyonce

· Terpstra voorzitter HBO-raad vind dat HBO sterkte positie heeft in driehoek onderwijs, onderzoek en praktijk 'wij zijn de ijdelheid voorbij' en doen vol mee in debat

· Icke citeert zichzelf: van auteursrechten tot uitgeversrechten, en scherpe bewoordingen voor bestuurders en bibliotheken

· Katan uit publiek komt op voor rol van top medische tijdschriften, die niet OA en daardoor juist kritisch tegen pharma kunnen zijn, maar vlgs Eijlander kan privaat gefinancierd onderzoek wel degenlijk ook OA

· Zaane WUR uit zaal stimuleren door geld en reputatie barrières op te heffen. Eijlander: voorbeeld prestigieuze wetenschappers

Twee algemene slotvragen:

· verplicht OA laten publiceren, ja om vaart te maken, nee om ook een uitweg te bieden (tenderen)

· Droommaatregelen: Creative Commons, als blog op t web, als Springer Elsevier koopt, alles OA alles citaties, hbo begint, uitgesteld OA


Daarna volgde de uitreiking van de Open Access Awards voor Saskia Woutersen-Windhouwer van de UvA (en ook van NIOO). De award is een beeldje en een check
Eelco Ferwerda van AUP wint de strategische OA award voor zijn bemoeienis met OA boeken publicaties.

Aansluitend was er heerlijk eten en jaren zestig muziek in de beurs. Het feest viel een beetje tegen door geringe aantal deelnemers.



Een mooie afsluiting van een jaar vol aandacht voor Open Access. Wat mij betreft blijft het zorgelijk i.v.m. de voortdurende afhankelijkheid van uitgevers als zij het zijn die de prijs blijven bepalen

Jammer ook dat het aanbestedingsmodel van Waaijers niet serieus aan bod kwam

Persbericht over OA Seminar





Ook lezen:

"Paying for Open Acces" S. Pinfield in Learned Publishing