18 mrt 2013

KNAW Open Access dialoog

Met de organisatie van een middagsymposium over Open Access wil de KNAW naar de eigen onderzoekers en naar externe onderzoekers het belang van Open Access benadrukken. Al in 2011 belijdt de KNAW openlijk zijn aanhang voor de Open Access beweging. Daarvoor is een brochure gemaakt en daarin verklaart KNAW ook dat alle KNAW-publicaties (in principe) binnen 18 maanden Open Access toegankelijk moeten zijn.

Ik vond zelf de afbeelding niet toepasselijk, maar deze is door KNAW zelf uitgezocht.

De Open Access Dialoog werd gehouden op 6 februari 2013 en als werkvorm werd een gekozen voor 2 korte inleidingen met daarna in groepen een discussie over een aantal statements. De statements werden tevoren gepubliceerd en ook werden al voors en tegens toegevoegd.
Maar eerst dus 2 korte inleidingen:
1) Cameron Neylon, Advocacy Director for the Public Library of Science (PLoS),(link naar een slideshare -presentatie -ong. dezelfde inhoud - zijn weblog )Zelf had ik Cameron Neylon al tweemaal eerder gehoord (op de Surf Onderzoeksdag februari 2012 en op Ticer in september 2012). Deze keer sprak hij nadrukkelijk over het 'tipping point'. En daarmee bedoelt hij het keerpunt. We zijn nu, kennelijk op een punt aangeland dat Open Access mainstream wordt. En dat moet ook wel, want we kunnen de belastingbetaler niet blijven vragen nog meer te betalen terwijl we met OA gigantisch veel kunnen besparen. Daarbij haalde hij een JISC-rapport aan "Savings to all institutions in a full OA world as long as APCs are lower than £2000". En verder het mooie verhaal wat ook Michael Nielsen vertelt in zijn Reinventing Discovery over Open Science en de weldaden van o.m. citizen science.
Katan stelde (als bezoeker) een interessante vraag: waar gaan we naar toe, zie overlast predatory publisher. En kunnen kleine uitgevers in OA wereld wel overleven?
OA maakt het makkelijker om op de markt te komen, maar we moeten uiteindelijk toch betalen en er is pas een markt als er mensen bereid zijn te betalen. Basis van OA is om barrières voor toegang te verlagen zeker niet bedoeld om barrières op te werpen om te submitten (dus bijv. lagere prijs derde wereld mensen).

2) Martin Rasmussen, managing director of Copernicus Publications,the innovative open access publisher, over Gold Open Access en Public Peer Review. De ouder rol van de uitgever was een business strategie gebaseerd op 'content locking', in de nieuwe focus staat de wetenschapper centraal en de societies spelen een rol als partner vna de uitgevers. Uitgevers zijn meer 'service providers' geworden.
Rasmussen zegt dat meeste uitgevers langzaam overgaan naar native OA, maar dat sommige disciplines toll-access zal blijven bestaan. In de pauze heb ik dat nog nagevraagd bij hem en hij antwoordde dat dat dan komt doordat de bijbehorende societies (zie als voorbeeld ACS) dat toestaan.

Daarna werd in groepen gediscussieerd over de vijf vooraf opgestelde statements en na de pauze werden de statements in een plenaire sessie, in de vorm van een Lagerhuisdebat met een voorstander en een tegenstander bediscussieerd.
: 1. Access (open as well as toll access) is not a problem for scientists, but for institutions.
Oa en toll is een economisch problem en hoort dus bij instituties. Maar voor auteur zonder geld en instituut is het ook van belang. Uiteindelijk maken auteurs de publicatiekeuze, dus het is wel degelijk een probleem voor de onderzoeker.
2. Open access is a problem for the humanities and social sciences created by the natural sciences.
Nee, het speelt ook wel degenlijk bij de geesteswetenschappen, hoewel op een andere manier. De nadruk ligt vaak op boeken. Interessante opmerking van een historica: de boeken die zij vaak nodig heeft zijn sowieso vaak al copyright-vrij vanwege hun leeftijd.
3. The author-pays model leads to lower quality, because it is in the financial interest of an open access journal or publisher to publish as much as possible.
Er is wel veel mis in de OA branche zoals de predatory publishers, fraude, lower impact factor Maar de kwaliteit wordt niet bepaalt door het OA zijn of niet. Bij slechte kwaliteit verdwijnt het tijdschrift vanzelf.
4. Toll access publishers no longer have any place in the digital era.
Hoewel in eerste instantie de meeste mensen deze mening deelden, kwamen er steeds meer later op terug. Kijk naar het voorbeeld van de kranten, voor een bepaald service niveau heb je betalingen nodig.
5. Open access and toll access publishing are not so much about publishing, but rather about the business model and the economics behind academic publishing.
Niet alleen de economische aspecten zijn van belang maar het gaat ook om de service en de duurzaamheid.
Al met al wel een leuke en leerzame middag. Alleen jammer dat er weinig alternatieve publicatievormen aan bod kwamen.