19 feb 2008

Over wetenschappelijk onderzoek

En dan gaat het ineens over de wetenschappelijkheid van onderzoek. Zijn er procedures/ protocollen. Het blijkt dat er wel een klachtencommissie is, die klachten over wetenschappelijk wangedrag onderzoekt: het LOWI: Landelijk orgaan Wetenschappelijke Integriteit. Het is een adviesorgaan bij de KNAW, maar neemt klachten in behandeling van alle Nederlandse onderzoeken. Er is ook een brochure (80 p.) geschreven: “Wetenschappelijk onderzoek: dilemma’s en verleidingen”die het normbesef bij jonge onderzoekers moet helpen ontwikkelingen. Het is wel een informatief rapport dat in 7 hoofdstukken (plus een remedie en slothoofdstuk) een beschrijving geeft van de valkuilen die voor een onderzoeker tot wetenschappelijk wangedrag kunnen leiden. Over het algemeen wordt publicatiedruk en gedreven wel als oorzaak genoemd, naast uiteraard de oprechte bedoeling om te frauderen. Maar toch komt het erg weinig voor: in de inleiding haalt de auteur gegevens aan van het Amerikaanse Office of Research Integrity: in de jaren negentig zou het gaan om ongeveer 20 gevallen in de gehele VS in alle wetenschapsgebieden.
Dit Nederlandstalig rapport is gebaseerd op de Amerikaanse: “On being a scientist: responsible conduct in research" uit 1995.
‘Voorop staan de professionele kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek en de wetenschappelijke integriteit van onderzoekers “.
De zeven hoofdstukken bevatten de algemene thema’s”
- vertrouwen, bedrog en zelfbedrog
- zorgvuldigheid en nalatigheid
- volledigheid en selectiviteit
- concurrentie en collegialiteit
- publiceren, auteurschap en geheimhouding
- onderzoek in opdracht
- publiciteit en media
Er staan interessante observaties in: een van de basisfouten blijft toch voornamelijk slordigheid. Het is aardig geïllustreerd met cartoons van Sydney Harris, en grappig genoeg als ik in zijn Cartoon Gallery wil kijken op internet is het eerste plaatje –‘Then a miracle occurs’- meteen een van de plaatjes die ik het leukst vind.
Het gaat over interpreteren, over verzwijgen van onwelkome gegevens, over slordigheidjes, over aftroeven, maar ook over echte fraude en bijv. de relatie met de industrie.
In de Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening van de VNSU worden vier waarden onderscheiden:
- zorgvuldigheid
- betrouwbaarheid
- controleerbaarheid
- onpartijdigheid
- onafhankelijkheid
Het blijft interessante materie, en toch niet allemaal zo eenduidig als het lijkt.

Geen opmerkingen: