Ticer 2012 Strategie

Maandag 20 augustus 2012 start de 15e Ticer Summer School. Ticer staat voor Tilburg Innovation center for Electronic Resources. Voor mij is het de tweede keer dat ik een Ticer meemaakt: van 26 – 31 augustus 2007 heb ik ook een summerschool meegemaakt, lees het verslag.
Deze keer zit ik in Hotel de Postelse Hoeve, in plaats van tegenover het Warande-bos tegenover het Tweestedenziekenhuis. Het is erg warm, er is geen airconditioning alleen een grote plafondventilator: Apocalypse Now:)
De Summerschool wordt geopend door Thomas Place, die slecht verstaanbaar spreekt, ik let ook niet erg op want het eerste uur ben ik bezig om de wifi aan de praat te krijgen. Het systeem is zodanig beveiligd dat het niet duidelijk is hoe je kunt inloggen: we hebben weliswaar een administratienummer en dus gebruikersnaam en wachtwoord gekregen, maar dat vergt evenzogoed nog een heel strak geregistreerde serie van toetsaanslagen voor het lukt. Daardoor heb ik waarschijnlijk ook het bericht gemist dat het diner in plaats van om 18:00 uur pas om 19:30 uur zou plaats vinden en kom ik dus anderhalf uur te vroeg in het restaurant. De zaal is vol, ik schat zo’n zestig a zeventig mensen.
De eerste dag staat ‘strategie en management’ centraal en gaat het eerst over de toekomst van de bibliotheek. Tot zover nog niet zo veel verschil met 2007. Maar de eerste presentator, David Lankes, is een inspirerend spreker, hij spreekt over over ‘ Libraries as a platform: unlocking the potential of our communities’ zie ok zijn blog

Is de missie/visie van een bibliotheek hetzelfde als die van een bibliothecaris? NEEN, zegt hij, daar zit hem al het verschil. Als bibliothecaris heb je een missie – je wilt kennis overdragen, die toegankelijk maken op een open en natuurlijke manier en daarvoor alle mogelijke middelen inzetten. Voor een instituten gelden andere waarden. Lankes voorziet in een 'new librarianship' (heeft daarover ook een Atlas gepubliceerd met een toekomst voor de catalogus. De catalogus kan in een gekoppeld systeem allerlei zaken bevatten zoals evenementen, profielen, content, bibliografische data, en links. Dan kun je een holistisch systeem aanbieden. Lankes noemt dat : "Facilitated knowledge creation in community around the library". En ja, zegt hij het zijn juist de bibliothecarissen die dat moeten doen want zij hebben de juiste mix van missie( kennis delen), waarden (open) en dienstverlening(infra) en dat is wat definieert een bibliothecaris. Zijn enthousiasme werkt aanstekelijk, zeker wanneer hij nodig afsluit met een poster met ‘Be radical’. [In wezen is librarianship een radicaal beroep, omdat je altijd aan het veranderen bent].

Lankes nieuwe ideeën en frisse brille steken wat af tegen het volgende verhaal. Norbert Lossau geeft overzicht van 10 jaar Open Access van de Berlin Declaration tot PEER Project en Duitse OA-site . Dan zie je wat 10 jaar strijd doet met een onderwerp: als discussiepunt en in het bewustzijn van bijna alle stakeholders leeft het begrip Open Access wel, maar tegelijkertijd is het van een radicale beweging omgevormd en geïncorporeerd door de bureaucratie. Lossau laat dan ook een waterval horen van afkortingen: EU-projecten, PEER en COAR en OpenAire. Van overheden, universiteiten, uitgevers en financiers, alle hebben een zegje over Open Access. Recentelijk weer is in het eindrapport van PEER komen vast te staan dat green OA (zelf-archivering van manuscript) geen negatieve betekenis heeft voor verkoop en ook recentelijk is weer berekend dat als iedereen mee zou doen en we voor gemiddeld 1000-1500 Euro zouden betalen per publicatie, we nog goedkoper uit zouden zijn dan met het huidige licentie-systeem.
Naast me zit Herbert van de Sompel en moppert: OA is mislukt, we wilden dit helemaal niet zo, in commissies en met reeds gepubliceerde artikelen, we wilden ruwe data publiceren en dat dan in concurrentie aanbieden aan uitgevers. Lossau zelf, heeft ook een eigen wikipediapagina .

Open Access is geen doel op zich en moet gezien worden in het groter geheel van de eScience ResearchInfrastructures. Hij heeft in Liber Quarterley een overzichtsartikel geschreven over onderzoeksinfrastructuren. Daarin beschrijft hij ook de zogenoemde 'scientific data factories' die moeten zorgen voor federatief (geïntegreerd zoeken voor alle materialen) OA voor online resources. Al vanaf de Berlin Declaratie was onderzoeksdata en aanvullende materialen onderdeel van OA, niet alleen publicaties. Lossau’s boodschap is dat we in gesprek moeten blijven met uitgevers, financiers en auteurs.